Küme Tip Baş Ağrısı Kaç Yaşında Başlar?

Küme tip baş ağrısı (cluster headache) nadir görülen birincil baş ağrılarından biridir. Göz çevresinde veya şakakta yerleşimli, oyucu, çok şiddetli, beraberinde otonomik belirtiler olarak tanımlanan baş ağrısı ile aynı tarafta göz bebeğinde küçülme (miyozis), gözde kızarma, göz yaşı gelmesi, göz kapağında şişme, burunda tıkanıklık, burunda akıntı, yüzde ya da alında terleme gibi belirtilerin en az bir veya daha fazlasının atak sırasında ağrıya eşlik eşlik ettiği, yılın belli dönemlerinde kümeler halinde gelen, erkeklerde daha sık görülen bir baş ağrısı tipidir ¹. Küme baş ağrısı atakları 15-180 dakika sürer. Atak sırasında ağrı o kadar şiddetlidir ki, tedavi edilmezse bunun intihara sürükleyebilecek şiddette bir ağrı olduğu söylenir. Küme baş ağrısında ataklar genelde geceleri gelir ve hep aynı saatte gelme eğilimindedir. Gün içinde gelen atak sayısı 1-8 arasında değişebilir. Küme baş ağrısı hastaları ataklar sırasında huzursuz ve ajitedirler.

İtalya Azienda Ospedaliero Parma Üniversitesi’nde Manzori ve arkadaşları 2016 yılında The Journal of Headache and Pain dergisinde Baş ağrısı Merkezleri’nde 1975-2015 yılları arasında küme baş ağrısı tanısı koydukları hastaların baş ağrısı başlama yaşlarını gözden geçiren bir makale yayınladılar ². Bu çalışmadaki hasta sayısı Rozen ve Fisherman’ın Amerika Birleşik Devletleri’nde yayınladıkları makaleden sonraki ikinci en geniş hasta grubu idi ³. Çalışmaya dahil edilen 808 hastanın (585 erkek, 223 kadın) 686 tanesi epizodik yani yılın belli dönemlerinde kümeleşmiş baş ağrısı atakları yaşıyordu. Bu 686 epizodik küme baş ağrısı hastasının 503’ü erkek, 183 tanesi kadındı. Hastaların 103 tanesi (66 erkek ve 37 kadın) kronik yani süreğen küme tip baş ağrısına sahipti. Araştırmacılar 19 hastalarının (16 erkek, 3 kadın) hiç geçmeyen sürekli baş ağrısı yaşadığını bildirdiler.

Otuz yıllık süreçte Parma’daki Baş Ağrısı Merkezi’ne başvuran 808 küme baş ağrısı hastasında, ağrının başlangıç yaşı 30.2 ±13.8 (30.1±13.0 erkeklerde, 30.4±15.7 kadınlarda) idi. Kronik küme baş ağrısı olan kadınlarda ağrı birincil ise, yani bu bir baş ağrısı hastalığı ise ve beyin MR incelemesinde bu baş ağrısına yol açacak altta yatan bir sorun yoksa, ortalama başlangıç yaşı 42.8±21.7 bulunurken, ikincil küme baş ağrısı olan kadın hastalarda (30.8±18.9), yani beyin MR incelemesinde baş ağrısını açıklayacak bir sorun olanlarda, baş ağrısı başlangıç yaşı epizodik (aralıklı) baş ağrısı çeken hastalardan farklı bulunmadı. Bu çalışmadaki hem kadın, hem erkek hastalarından yaş dağılımına bakıldığında baş ağrısının başlangıç yaşının 20-30 yaşları arasında pik yaptığı görüldü. Kronik küme baş ağrısı çekenlerde başlangıç yaşının, kadın hastalarda 10-20 ve 50-60 yaşlarında, erkeklerde ise 20-30 ve 40-50 yaşları arasında iki pik yaptığı gözlendi. Kadınlarda kronik küme baş ağrısının başlangıç yaşının adet öncesi ve menapoz sonrası daha sık olduğu bilgisine dayanarak araştırmacılar belki küme tip baş ağrısının ortaya çıkmasında hormonal faktörlerin de rol oynayabileceğini öne sürdüler.

Kaynaklar:

1. Headache Classification Committee of the International Headache Society (HIS). The International Classification of Headache Disorders, 3^rd edition (beta version). Cepahalgia. 2013;33(9):629-808.

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23771276

2. Manzori CG, Taga A, Russo M, Torelli P. Age of onset of episodic and chronic cluster headache- a review of a large case series from a single headache centre. The Journal of Headache and Pain. 2016;17:44.

http://thejournalofheadacheandpain.springeropen.com/articles/10.1186/s10194-016-0626-9

3. Rozen TD, Fishman RS. Cluster headache in the United States of America: demographics, clinical characteristics, triggers, suicidality, and personal burden. Headache 2012;52:99-113.

http://www.clusterheadaches.com/yabbfiles/Attachments/Cluster_Headache_in_USA.pdf