İntraoperatif Nöromonitorizasyon
İntraoperatif monitorizasyon (IOM) ameliyat sırasında beyin, omurilik, sinir kökleri ve refleks yolların sürekli izlenmesi işlemidir. Bunun için ameliyat başlamadan, hasta anestezi altında iken saçlı deri, kaslar, sinirler üzerine uyarıcı ve kayıt elektrotları yerleştirilir. Ameliyatın başlangıcında motor, duyu ve refleks yanıtlar kaydedilir. İntraoperatif monitorizasyon yapan nöroloji uzmanı bu yanıtları ameliyat sürecinde izlenerek, büyüklüklerinde, başlangıç sürelerinde bir değişiklik olup olmadığına ya da istikrarlı bir şekilde elde edilmeye devam edip etmemelerine göre cerrahi sırasında korundukları ya da zarar gördükleri yönünde cerraha geri bildirimde bulunulur. Nöroloji uzmanı bu takibi tüm ameliyat boyunca sürdürür.
Cerrah bir işlem sinir dokularında hasar yol açarsa ya da hastanın aşırı kan kaybetmesi veya kan basıncının düşmesi sonrasında dokularda dolaşımın bozulursa, sinir dokularından elde edilen yanıtlar bozulur. İntraoperatif monitorizasyon yapan nöroloji uzmanı hızla cerrahı ve anestezi uzmanını uyararak geri dönüşümsüz bir hasar oluşmadan anında tedbir alınmasını sağlar.
İntraoperatif monitorizasyon hem beyin hem de omurilik ameliyatlarında kullanılır. Her ameliyatın özelinde farklı işlevlerden sorumlu sinir dokuları kaydedilebilir. Her ameliyatta mutlaka izlenen iki ana sinir yolağı vardır. Bunlardan birincisi MEP (Motor Uyandırılmış Potansiyeller), ikincisi SEP (Duysal Uyandırılmış Potansiyeller)’dir.
Motor Uyandırılmış Potansiyeller beyinden kaslara dek giden, hareketi sağlayan sinir sistemi yolağının ameliyat sırasında izlenmesi ile elde edilir. Bu yolun hasarlanması hastanın felç olarak uyanmasına neden olabilir. O nedenle cerrahi sırasında yakın takibi ve elde edilen yanıtların bozulmaya başlaması durumunda cerrahın hemen uyarılması geri dönüşümsüz bir hasar olmasını engelleme açısından çok kıymetlidir.
Duysal Uyandırılmış Potansiyeller derin duyunun, beyin ve omurilikteki seyrini ve bütünlüğünü izlenmemizi sağlar. Tansiyon düşüklüğü, kan kaybı gibi sistemik durumlara son derece duyarlı olan Duysal Uyandırılmış Potansiyel yanıtları bozulmaya başladığında anestezist ve cerrah Intraoperatif Monitorizasyon yapan nöroloji uzmanı tarafından uyarılır. Zamanında müdahale ile tansiyonun yükseltilmesi ya da kan takılarak açığın giderilmesi sayesinde geri dönüşümsüz bir hasarın oluşmasını önlenebilir.
Beyin ameliyatlarında kortikal ve subkortikal haritalama beyindeki motor hareketi sağlayan sinir liflerinin nerede yer aldığını belirlemek amacı ile kullanılır. Cerrah bir beyin tümörü ameliyatı yaparken hareketten sorumlu yolların yerini bu yolla öğrenip, o bölgelerden uzak durabilir. Bu sayede hasta anestezi sonrasında hareket güçlüğü (felç) olmadan hayatına devam edebilir. Kortikal ve subkortikal haritalama motor yollara yakın olan beyin tümörleri ameliyatlarında kullanılan çok kıymetli bir İntraoperatif Monitorizasyon yöntemidir.
Omurga ameliyatlarında omurilikten çıkıp kaslara giden, motor hareketi sağlayan motor sinir kökleri sürekli EMG (free run EMG) ile ameliyat boyunca izlenir. Bu sinir köklerinde cerrahi sırasında oluşabilecek zararlanma anında free run EMG’de deşarjların görülmesine neden olur. Böylece cerrah hareketle ilgili motor sinir köklerine zarar verdiğinde İntraoperatif Monitorizasyon yapan nöroloji uzmanı tarafından bilgilendirilerek geri dönüşümsüz bir motor güçsüzlüğe yol açmadan cerrahiyi başka bir alan kaydırabilir.
Gergin omurilik ameliyatlarında (thetred cord) İntraoperatif Monitorizasyon önemli rol oynar. Anatomisi bozulmuş yapılar omuriliğin aşağı doğru yer değiştirmesine ve gerilmesine neden olurlar. Bu gerilme ağrı, güçsüzlük ve işeme fonksiyonunda bozulmaya yol açabilir. İntraoperatif Monitorizasyon sırasında omuriliği aşağı çeken yapılar bir elektrot yardımı ile elektriksel olarak uyarılır. Sinir köklerinin motor yani hareketle ilişkili fonksiyonu taşıyıp taşımadığını anlamaya yarayan bu yöntem sayesinde, cerrah omuriliği aşağıya çeken yapıların hareketle ilgili olanlarını koruyarak, işlevsiz olanlarını güvenle kesip omuriliği serbest hale getirebilir. Gergin omurilik sendromu (thetred cord) ameliyatlarında işeme, barsak ve seksüel işlevlerin yerine getirilmesinde önemli rol oynayan pudental sinir hem Bulbo Kavernöz Refleks hem de Putendal SEP sayesinde takip edilerek, bu fonksiyonların korunduğundan emin olunur.
Çalıştığım kurumda beyin ve omurilik ameliyatları İntraoperatif Monitorizasyon ile izlenerek yapılmaktadır. Eğer sizin ya da yakınlarınızın böyle bir ameliyat olmanız gerekli ise, mutlaka doktorunuza cerrahinin İntraoperatif Monitorizasyon ile izlenip izlenmeyeceğiniz sorunuz. İntraoperatif Nöromonitorizasyon cerrahi sırasında oluşabilecek istenmeyen sonuçların geri dönüşümsüz bir hale gelmeden anında saptanabilmesine yardımcı olacaktır.
Yorum yazın