Huzursuz Bacaklar Sendromu nedir?

Huzursuz Bacaklar Sendromu (Restless Legs Syndrome) istirahat sırasında ortaya çıkan bacaklarda huzursuzluk, ağrı, karıncalanma, hareket isteği isteğidir. Şikayetler genellikle gece yatağa girince belirginleşir ve hastanın uykuya dalmasını zorlaştırır. Yürümek ya da bacakları hareket ettirmek bu rahatsızlık hissini hafifletir. Uzun yolculuklar, sinema ya da tiyatro gibi ortamlar hastalar için bir işkenceye dönüşebilir.  Hastalar sürekli bacaklarını hareket ettirmek istediklerinden, zamanla bu aktivitelerden kaçınamaya başlarlar. Huzursuz bacaklar sendromu olan hastalar yaşadıkları rahatsızlığı tarif etmekte zorlanıp, karıncalanma, uyuşma, farklı bir his, çekilme, gerilme, kramp, huzursuzluk gibi farklı biçimlerde tanımlayabilirler. Hastalığın toplumda görülme sıklığı % 3-10 olarak bildirilmiştir.

Uluslararası Huzursuz Bacaklar Çalışma Grubu hastalığın ana kriterlerini aşağıdaki şekilde tanımlamıştır.

Huzursuz Bacaklar Sendromu ana kriterleri:

1. Bacaklarda sıklıkla rahatsız edici ve nahoş hislerin eşlik ettiği ya da neden olduğu bacakları hareket ettirme arzusu,
2. Hareket ettirme arzusu ve rahatsız edici hisler istirahat, uzanma ya da oturma dönemlerinde başlar ya da kötüleşir,
3. Hareket ettirme arzusu ve rahatsız edici hisler yürüme, germe gibi hareketlerle rahatlar,
4. Hareket ettirme arzusu ve rahatsız edici hisler akşamları ve geceleri gündüz saatlerinden daha kötüdür veya akşam ya da gece saatlerinde ortaya çıkar.

Huzursuz Bacaklar Sendromu destekleyici klinik özellikleri:

Aile Öyküsü

Huzursuz Bacaklar Sendromu’nun görülme sıklığı hastaların birinci derecede akrabalarında huzursuz bacaklar sendromu varsa, olmayanlara göre 3-5 kat artar.

Dopaminerjik Tedaviye Yanıt:

Hastalar Huzursuz Bacaklar Sendromu’nun başlangıç dönemlerinde L-dopa ya da bir dopamin agonistine, Parkinson hastalığı tedavisi için kullanılan dozlara oranla oldukça düşük dozlarda yanıt verir. Ancak başlangıçta alınan yanıt genellikle sürmez.

Periyodik Kol Bacak Hareketleri (Uyanıklıkta veya Uykuda)

Uykuda periyodik kol bacak hareketleri Huzursuz Bacaklar Sendromu hastaların % 85’inde mevcuttur. Yaşlı hastalarda bu sıklık artar.

Primer olgularda aile bireylerinde Huzursuz Bacaklar Sendromu öyküsü vardır. Bu kişilerde hastalık genç yaşlarda başlar. Sekonder olgularda Huzursuz Bacaklar Sendromu demir eksikliği anemisi, gebelik, polinöropati, kronik böbrek yetmezliği, gastrik cerrahi, kronik akciğer hastalığı gibi nedenlerle ortaya çıkar

Primer Huzursuz Bacaklar Sendromu’nun ortaya çıkış nedeni bilinmemektedir. Şikayetlerin dopaminerjik tedavi ile düzelmesi nedeni ile beyindeki dopaminerjik reseptör aktivitesindeki anomalilerin hastalığa neden olduğu düşünülmektedir.

Huzursuz Bacaklar Sendromu’nda hastalığın tanısı klinik olarak konulur. Sekonder Huzursuz Bacaklar Sendromu düşünülen hastalarda altta yatan nedenin bulunabilmesi için laboratuvar tetkikleri ve polinöropati düşünülen hastalarda Elektromiyografi (EMG) incelemesi yapılması gereklidir. Tedavide ilk seçenek olarak dopamin agonistleri ve L-dopa kullanılır. Benzodiazepinler, gabapentin ve opoidler kullanılabilecek diğer ilaç seçenekleridir.

Hastaların günlük yaşam aktivitelerinde kısıtlılık yaratabilen ve uyku bozukluğuna yol açabilen Huzursuz Bacaklar Sendromu nöroloji uzmanları tarafından tanı konulan ve tedavi edilebilen bir hastalıktır.